S.L.Á.T.U.R.

Written by Guðmundur Steinn Gunnarsson
mánudagur, 19 nóvember 2007

Ég ætla mér að skrifa nokkrar stuttar rýnir um nokkra tónleika sem ég hef farið á undanfarið, þær verða stuttar og yfirborðskenndar. En hey hvað varð um rýni dauðans af hendi Páls?

Ég ætla að fara aftur á bak í tíma og fjalla fyrst um tónleika sem ég fór á í dag og svo aftur á bak. Þetta voru tónleikar ítalska tónskáldsins lútsíanó tjessa. Hann lék á píanó verk eftir sjálfan sig með aðstoð myndlistarmanna og dídjeis. Ég er frekar hlutdrægur varðandi þessa tónleika þar sem ég hef unnið sem kópíjisti fyrir þennan náunga. Þess vegna ætla ég bara að lýsa því sem gerðist en segja ekkert merkilegt um það.

Þegar fólk labbaði inn í salinn (old first church í San Fran) þá voru tónleikarnir þegar „byrjaðir“. Lússi var á blússandi fullu með rugl innan í píanóinu og altarið var eins og innsetning með hvítum áklæðum og vídjóum og alls kyns. Næsta verk (fyrsta verkið, þannig séð) var með elektróník í bakgrunni og vídjói með bylgjueldingum. Verkið var í raun eitt langt feidát með flottu inní píanórugli. Því næst gerðist skrýtið. Í næsta verki sem var tileinkað nýdauðum manni byrjaði gaurinn á því að skalla píanóið og nudda hausnum eftir lyklaborðinu, og næstu mínútur var hann að detta aftur og aftur á píanóið með mismunandi líkamshlutum. Allir líkamshlutar nema rétta hlið handanna voru notaðir. Samt var verkið sem slíkt bara músíkalskt, gott í forminu og svona. Því næst var komið að litlum böngsum að spila á píanó. Fyrst risa svínabangsi með feitar hendur, þar næst minni bangsi og svo lítil dúkka sem var að reyna að læra á píanó og herma eftir því sem lússi spilaði en smátt og smátt tók dúkkan yfir.

Verkið endaði svo á löngu verki með dídjei sem erfitt er að lýsa. Það var margt í því en aðallega langt feidát þar sem margt kemur fyrir. Í miðju verkinu skilur dídjei-inn plötu eftir á fóninum og þeir fóru út af sviðinu meðan platan var í gangi. Eldra fólkið fór allt saman að klæða sig í jakka og labba út. Þegar allir elstu tónleikagestirnir voru gengnir út komu þeir aftur inn á sviðið og kláruðu verkið, sem var lengra eftir þennan atburð.

Þannig var nú það.

Written by Guðmundur Steinn Gunnarsson
mánudagur, 19 nóvember 2007
Latitia Sonami hélt tónleika í Mills.

Í gær fór ég á tónleika með hinni fransk ættuðu Letitia Sonami. Hún spilar á hanska. Það var einnig verið að sýna innsetningar nemenda sem allar voru einhvers konar „rafmagnsstólar“, sumsé gagnvirkir stólar af ýmsu tagi. Fyrsta verkið á tónleikunum var eiginlega best en það var svona aukaatriði, nemandi sem var með spes sprell á tónleikunum. Sú heitir Kristin stundum kölluð Kevin Blechdom og var með stórunderlegt atriði þar sem hún rólaði framan í gagnvirka myndavél sem gerði eitthver ruglhljóð og hún sást á skjá í bakgrunni. Erfitt að útskýra en mjög flott og allt mjög vel gert og frekar kómískt.

Svo gerðu Letitia Sonami og Sue Costabile (stundum kölluð Sue C eða eikkvað álíka) live bíómynd með hljóði og rugli. Tveir laptoppar, fullt af drasli í tösku, litlar myndavélar, lítil hljóð, skrýtnar myndir. Svo komu upptökur af ógeðslega tilgerðarlegum ljóðum sem eiginlega eyðilöggðu restina.

Síðasta verkið var bara Letitia að spila á hanska. Bara flott hljóð og greinilegt hvað hún hefur mikla stjórn á hljóðum með því að nota ekkert nema hanska og fjarlægðarmæla. Smekklegt, en svona týpískt, aflíðandi rafhljóð dæmi en strúktúrerað og flott. Ekki margt meira um það að segja samt. Ekki að manni finnist einhvað merkilegt lengur að sjá fólk spila á hanska, en hún hefur núna gert þetta í áraraðir og þetta er bara elektrónískt interfeis sem hún hefur mikla stjórn á og það er greinilegt. Hversu oft hefur maður ekki séð nörd fyrir aftan laptop og svo kemur eitthver hávaði sem átti greinilega ekki að koma og allt virðist eins og tölvan stjórni manninum en ekki öfugt (sem er þó framtíðin).

Afsakið ritstíl minn, ég skoða, en útskýri ekki.

Written by Guðmundur Steinn Gunnarsson
mánudagur, 19 nóvember 2007
Er rugl að gagnrýna tónleika vina sinna?

Á föstudaginn í síðustu viku 9.nóv fór ég á tónleika með vinum úr skólanum. Það á kannski ekki heima á svona síðum. Og þó. Tónleikarnir voru á stað sem heitir 1510 8th street performance speis. Heimili, sveitt.

Þar léku þeir félagar píter og filip brjálaðan spuna með útvörp fídbakk lúppur internetsuð og tölvur. Mjög falleg hávaðamúsík sem minnti á góða spretti hjá Cage og Tudor í grófgerðu rafhljóðasulli. Einföld og flott hljóð.

Því næst lék Kanadíska undrið tjarití tjan sóló á píanó. Hún er rosalegur impróvisatör. Hún er ein af þessum fáu sem geta spunnið eitthvað aleinir lengi og það heldur áfram að vera áhugavert. Eftir að vera búinn að rústa píanóinu af ákafa með alls konar drasli í 45 mínútur þakkaði hún pent fyrir sig og bauð veitingar.

Bara smá sona öndergránd öpdeit.

Written by DBF
miðvikudagur, 14 nóvember 2007
Kunstensemble Neue Musik Berlin – Carnegie Hall, nov. 9, 2007.

Á dagskrá var:
STEFAN BARTLING
Mit Namen & RANDNOTIZ
HELMUT OEHRING
Philipp
MARC SABAT (Music) /
PETER SABAT (Film)
AUTOMAT
RODRIGUEZ
Telegram from a Sea (words by Ron Winkler)
INTERMISSION 1
STEFANO GERVASONI
An (Quasi una serenata con la complicità di Schubert)
NONO
Post-prae-ludium No.1, “per Donau”
PETER ABLINGER
Voices and Piano
HELMUT LACHENMANN
Intérieur I

INTERMISSION 2
ALESSANDRO BOSETTI
The Listeners (video)
WALTER ZIMMERMANN
Shadows of Cold Mountain 5
THOMAS MEADOWCROFT
Ezra Jack Plot (with video stills from The Snowy Dayby Ezra Jack Keats)
STEPHAN WINKLER
Vom Durst nach Dasein

Eins og glöggir lesendur sjá, þá er hér um að ræða eina þá allra lengstu nútímatónleika sem vitað er um. Samtals voru um 160 mínútur af tónlist á dagskrá kvöldsins.
Tónleikarnir voru hluti af Berlínar hátíð Carnegie Hall, sem að venju misskildi sitt eigið konzept, og réð Thomas Ades til að skrifa frumsamin verk fyrir hátíðina. Klassísk hegðun á meðal hærri menningarstofnanna New York borgar. Sem betur fer var okkur hlíft við slíkri andslepju á þessum tónleikum. KNM Berlín er samspil sem var stofnað af nemendum í Hans Eisler tónlistarháskólanum um það leyti sem Berlínarmúrinn féll, og hefur samspilið áunnið sér sess í tónlistarlífi borgarinnar með ýmsum uppákomum, svo sem stofu tónleikum, þar sem ný verk eru flutt inn í stofu hjá einhverjum einstakling sem treystir sér í að lofta út fimmtu bylgju nýmódernisma að tónleikum loknum.

Fyrst á dagskrá kvöldsins voru tvö verk fyrir rafrásir, tvo megafóna og hjólgjörð. Slagverksleikari samspilsins var byrjaður að snúa hjólgjörðinni sem framleiddi sitt hefðbundna tif, löngu áður en almenningur var sestur í salinn. Um leið og ljósin höfðu verið lækkuð gengu tveir einstaklingar fram á svið og tóku að snúa sér til hliðanna — samkvæmt skori — hvort með sinn megafóninn. Lengi vel kom ekkert hljóð úr megafónunum, heldur bara úr rafkerfi hússins. Einnig lék neðanjarðarlestarlínan sem er við hliðina á salnum (ég minni á að þetta er í Carnegie Hall) mikin þátt í verkinu, sem og í restinni af tónleikunum. Skemmtilegt að vita til þess að þetta fyrirtæki fjárfesti í nýjum verkum andvana fæddum eftir ensku yfirstéttina frekar en að byggja bassagildru í kammertónleikasalinn sinn, sem að öðru leyti er einn besti tónleikasalur borgarinnar.

Svo ég snúi mér aftur að verkinu, þá er ekki hægt að segja annað en að það er jafn gaman að horfa á einn snúa hjólgjörð og tvo aðra snúa sjálfum sér, eins og það er leiðinlegt að hlusta á fólk þylja upp nöfn frægra gáfumanna í suround soundi (rafhluti verkanna samanstóð annars vegar af því, og hins vegar af imiterandi tifi). Lúkkaði flott en hljómaði leiðinlega.

Næst á dagskrá var Phillip fyrir sóló kontrabassaklarinett eftir Helmut Oehring. Oehring þessi auglýsir sjálfan sig sem sérstakan þar sem báðir foreldrar hans voru heyrnarlausir. Ég efast ekki um að hann hafi aðra sín á hljóð en margir aðrir, og margt gott í því sem hann gerir, þó svo formið sé svolítið of mjúkt. Verkinu er best lýst sem rómantískri etíðu troðfullri af ýmsum stórfallegum hljóðum kontrans. Ekkert að því, og formið var betra en í mörgum öðrum Oehring verkum sem ég hef heyrt.

Þriðja verk á fyrsta hluta tónleikanna var svo dúó fyrir tvær fiðlur og vídeó. Tónlist eftir Marc Sabat, og vídeó eftir bróðir hans. Marc þessi er kanadamaður sem nam fiðlunám í Juilliard tónlistarskólanum áður en hann gerðist nýmiðla listamaður og flutti til Berlínar þar sem hann nam hjá Walter Zimmerman. Marc semur alla sína tónlist í just-intonation, og þetta verk var engin undantekning. Fiðlurnar léku af sviði, sennilega afþví að þeir þurftu tuner til að geta performerað stykkið (fyrir tónleikana sagði Marc mér að þetta væri svo hræðilega erfitt að intonera, og að þetta væri í fyrsta skipti sem hann heyrði þetta stykki flutt af öðrum en sjálfum sér). Mig grunar reyndar að ég hafi heyrt sama verk á tónleikum í Goethe Institute NYC vorið 2006. En altént, verkið er stórogtt, svo lengi sem maður fílar justið, og vídeoið sýndi tvær lúppur, þar sem vídeókameran snerist í einn hring fyrir utan bílaþvottastöð í c.a. 6 mínútur. Lúppurnar voru sýndar hver ofan á annari, en önnur var tekin 1999 og hin 2005 eða svo. Skemmtilegt að sjá fólk labba í gegnum hluti, og hvað hlutirnir breytast. Stórgóð upplyfun alltumkring.

Síðasta stykki fyrir hlé var síðan svo aumt að ég varla man eftir því. Ekkert aðþví. Verkið var svona dæmigerð evrópsk festivalmússík, reyndar samin af argentínsku tónskáldi. Framan af hljómaði verkið eins og það væri stútfullt af spennandi tækni atriðum, með undarlega rafrás sem skarst í við hljóðfærin, en eftir smá stund þá fattaði maður að það voru ekki nema c.a. 2 – 3 extended tæknir per hljóðfæri, og að rafrásin var bara hreinlega svona illa gerð. Vill ekki segja meira afþví ég vill ekki segja of vont.

Næst kom hlé. Í hléi þá tóku ég og félagar mínir eftir því að á staðnum voru allir þeir einstaklingar sem ég hef nokkru sinni séð á nútímatónleikum í NYC. Skemmtilegt það, sem einmitt bendir til þess sem mig hafði lengi grunað, að þetta væru aðal nútímatónleikar haustsins.

Annar hluti tónleikana var fókúseraður á stærri og meiri nöfn. Fyrst var verk Stefano Gervasoni sem var gott solid 80’s kammerstykki sem lá einhverstaðar mitt á milli spectral og ítalska skólans. Mjög dannað og allt fallega framsett, og ég verð að segja að ég var bara annsi ánægður með stykkið. Stykkið framkvæmdi það sem svo mörg suður-evrópsk stykki eru alltaf að reyna. Þá á ég við að það var klár prósess í gangi, sem samt var aldrei það eina sem var í gangi, með hressandi para-tonal yfirborð með fullt fullt af trillum.

Næst lék Robin Hayward túbu stykki eftir Luigi Nono frá lokum áttunda áratugarins. Verkið var dæmigerður síð-Nono, með fullt af þögnum. Megnið af tímanum var túban að spila einhversstaðar lengst uppí rassgati, og tvær delay línur sáu um að spila með. Robin þessi er einn allra flinkasti túbuleikari sem ég hef nokkru sinni séð, hann getur spilað algjört píanissimó lengst út úr range og látið það hljóma eins og fegursta hljóð sem þú hefur nokkru sinni heyrt, svo brothætt og fallegt og fullt af “göllum” eins og alltaf þegar möguleikar hljóðfæris eru þanndir til hins ítrasta.

Þriðja stykkið í öðrum þætti var svo meistaraverkið Voices and Piano eftir Peter Ablinger. Ablinger þarf vart að kynna. Hann er forvígismaður konseptúalista í þýskalandi og er frægur fyrir stykki eins og hljómsveitarverk sem reyna allt til að láta hljómsveit hljóma eins og white noise með því einu að spila venjulegar nótur, og svo verk þar sem hann keyrir hljóð í gegnum analýsu og orkestrerar svo útkomuna. Hann hefur gert þetta við umhverfishljóð úr ýmsum borgum með misjöfnum árangri, en í þetta skiptið keyrði hann ræður eftir Bertold Brecht, Schonberg, Angelu Davis og Mao Zedong. Píanó parturinn fylgir raddhreyfingunum og tímasetning nákvæmlega, og ræðurnar eru spilaðar með. Úttkoman er alveg hreint frábær. Framan við mig sat miðaldrakona, og um leið og hún fattaði hvað var að gerast í verkinu þá missti hún út úr sér andvarp með orðunum “oh no”. Stuð þar.

Síðast fyrir seinna hlé var svo slagverksorgían Interiur I eftir langafann Lachenman. Hressandi yfirborð — ömurleg form, eins og hans er von og vísa. Það voru endalausir falskir endar og eftir að hann hafði módúlerað frá upphaflegum hljóðheimi verksins yfir í annan, þá sneri hann til baka í þann fyrsta og hékk þar í fimm extra mínútur. Eftir að hafa farið í skemmtilega ferð frá einum púnkti til annars, þá hundleyddist manni að koma heim aftur.

Í seinna hléi yfirgáfu svo þeir sem eftir voru af hljómleikagestum, og eftir stóðu sömu 50 manns og ég sé á hverjum einustu tónleikum og engir aðrir. NYC er smábær eins og allir aðrir staðir.

Fyrst eftir þetta seinna hlé var svo vídeó verk þar sem fimm hlustendur hlustuðu á verk í headfónum sem voru sérsamin fyrir þau. Enginn annar fékk að heyra verkinn en við fengum að fylgjast með ánægju hlustendanna þegar þeir urðu fyrir barðinu á hverjum þeim hljóðum sem gætu hafa verið að koma úr headfónunum á hverju augnabliki.

Verk númer tvö var eftir Walter Zimmerman, sem er góður maður, svo ég ætla bara ekki að segja neitt annað um verkið.

Síðasta verk sem ég hafði það af að sjá áður en ég hélt áfram för inn í næturlíf borgarinnar var svo Ezra Jack Plot eftir Thomas Meadowcroft. Thomas er ástralskt tónskáld búsett í Berlín. Hann lauk doktorsnámi frá Penn hjá hr. Crumb aðeins 25 ára að aldri. Á meðan á því námi stóð fékk hann víst nóg af fíladelfíu og fór í hálft ár til San Diego þar sem hann nam hjá meistara Ferneyhough. Verkin hans eru yfirleitt óstjórnlega fallegar hljómafærslur (fallegar í öfgum, ekki nútíma eða blíðu), með eitthvað concept sem pínir sig í gegnum yfirborðið. Einu sinni var það hefilbekkur og í annað skipti hláturrás. Núna var það shaker egg sem var lamið með ping pong spaða, og svo lítið leikfangahljómborð sem var c.a. 1/8 skarpt og spilaði með öllum sætu hljóðfærunum í sumum hljómunum þannig að maður þurfti að heyra þá á nýjan og góðan hátt. Stórgott stykki.

Eftir þetta var ég búinn að fá nóg (næsta verk átti víst að vera byggt á techno bítum borgarinnar sem mér leyst illa á)..

Þetta voru allt í allt bestu tónleikar sem ég hef séð í NYC, bæði hvað varðar verkin og flutning, sem er sorglegt. Sorglegt afþví þetta er miðlungsgott þýskt samspil sem er betra en það sem best er í NYC. Hér er of mikil áhersla á frílans og fólk fær borgað eftir fjölda stykkja, ekki æfingartíma, o.s.frv. Til skammar fyrir eitt af höfuðbólum heimsins.