S.L.Á.T.U.R.

Written by Guðmundur Steinn Gunnarsson
mánudagur, 07 júlí 2008
Já þá byrjuðu fyrirlestrarnir, þá byrjaði vesenið mikla. Þetta er mikið af fólki, mikið af sveittum ungum tónskáldum, stór kleinuhringur. James Clarke hóf leikinn á því að tala um verk sitt frá kvöldinu áður sem ég eyðilaggði fyrir sjálfum mér með því að bera það endalaust saman við For Samuel Beckett eftir Morton Feldman, af því að það byrjaði svipað en ég gat ekki hugsað um hvað það var og af hverju það væri svona miklu lélegra en mikilfenglegasta þessi tónsmíð allra tíma (s.s. fsb eftir mf). Það var því merkilegt að þessi snyrtilegi breti færi strax að tala um abstrakt expressjónisma, nefnilega Clyfford Stills sem ég er sammála um að sé sá mesti úr þeirri deild. Hann þuldi upp ævisögu málarans sem að er mjög áhugaverð og svona falleg „módernista-rómantík“ um einyrkjann, Ives-inn, sjálfstæða listamanninn sem er ekki háður neinum. Auðvitað leiddi það af sér alveg ógeðslega beisikk umræðu og tveir amrískir spyrjendur fóru hamförum í lélegum löngum og ómarkvissum spurningum sem eyddu tíma viðstaddra og ullu almennri ógleði. Umræðan hélst á beisikk level en varð kveikjan að heillri grein sem ég ætla að vinna í og kemur á bloggið fljótlega, og mun hún nefnast „hefðbundin framúrstefna.“ Það var ekki fyrr en Ferneyháurinn sjálfur kom með rosalega flókna spurningu og það var ekki fyrr en þá að mér fannst ég vera kominn í Darmstadt og farinn að fá eitthvað fyrir peninginn. Í spurningunni sagði Fernerinn meðal annars „varying levels of the sublime“, „a vortex that is somehow semantically sticky“ og svo „semantic granulation.“ Glæsilegt og útfrá þessu fór Clarke loksins að segja fullt af sniðugum hlutum og tala um mismunandi hlutverk endurtekninga og óendurtekninga og hljómræna hugsun sína. Ekkert ótrúlega merkilegt, ekkert ótrúlega nýtt eða ófyrirsjáanlegt, en allt í lagi.
Í hádeginu voru tvö ung tónskáld sem kynntu verkin sín sem voru ekkert það leiðinleg og ekkert það skemmtileg heldur, annar þeirra fékk þó krúttstig þegar hann sagði að þetta væri þriðji dagurinn í lífi hans fyrir utan Kanada þar sem hann er fæddur og alinn.

Eftir hádegi var svo umræða á þýzku (með þýðingum) á milli Manos Tsangaris og Klaus Lang, svona um lífið og bar það yfirskriftina hver semur tónlistina. Almennt bara svona röfl um hættulegar stefnur í skipuleggingu á tónlistarhátiðum þar sem hátíðarskipuleggjendur fara að líta á sig sem listamenn og koma með konsept sem setja allt í samhengi. Klaus Lang kallaði þetta miðaldavæðingu og bar þetta saman við þegar hlutverk tónskálds var bara að fylla inn í messuformið samkvæmt kúnstarinnar reglum og teólógurinn réði. En þeir fóru pínu inn á svona umræðu sem verður kannski kveikja að grein sum mun heita „Adorno, Darmstadt og hetjurnar.“

Eftir að hafa reynt að hlusta á þýzku fékk ég hausverk og þurfti kaffi og varð þar með að sjálfsögðu pínu seinn á áhugaverðasta fyrirlestur dagsins, en það var Marco Stroppa að kynna sig og sínar pælingar. Stórskemmtilegt alveg. Pælingarnar að vísu yfirleitt áhugaverðari en tónlistin, samt fínt. Hann talaði mikið um morfólógíu en þessi málvísinda morfólógía, nefnist orðhlutafræði á alvöru íslensku. Þetta var einmitt það sem ég og Palli rifumst um um daginn þegar ég vildi meina að tungumál eins og enska eða danska, sem hafa einfalda orðhlutafræði séu lélegri en svona æðri tungumál eins og þetta. En orðhlutafræðin fjallar um hvernig orð breytast, t.d. endingar og innri bygging, bæði við beygingar og stigbreytingar, breytingu frá nafnorði í sagnorð og svo framvegis. En Stroppa talaði um búta sem hefðu svip með hvor öðrum og væru mis breytanlegir eftir „vigt“ semsagt að hann skapaði hírarkíu af mikilvægi bútanna í virkni, þannig að þeir mikilvægustu yrðu minnst breytanlegir. Þetta voru fallegar pælingar. Þetta var svona alvöru name-drop og gáfna rúnk þar sem hann talaði um einhvern frakka sem bar saman lífverur og kristalla, Lock og ensku empirísistanna, knowledge theory, vitsmunavísindin góðu og Tversky’s contrast model sem tengist þessu með vigtirnar. Svo talaði hann bara um verk sín og speisjaliseringu, og konseptið sitt chamber electronics, bladíbladí, en mjög áhugaverður fyrirlestur í alla staði þar sem hann snerti á mörgu sem ég hefð nennt að heyra heilan fyrirlestur um, þrátt fyrir misánægjulegar nálganir við pælingarnar í tónlistinni.

Tónleikar kvöldsins voru klassískir tónleikar. Leiknar voru allar etýður Lígetís auk þess sem píanóverk eftir hann frá 8.áratugnum var einnig leikið en það heitir nafni sem ég man ekki, 3 orð 3 kaflar. En það verk var slagari kvöldsins, þessi skemmtilega sýn Ligeti’s á naumhyggjuna, sem gefur hinni talsvert verðlausu naumhyggju aukið verðgildi. Svona hjakki vesen sem mér finnst flott í höndum Ligetis vegna þess að það er raunverulegt hjakk með fölskum tónum en ekki grúv með væmnum seventís fjúsjon hljómum. Etýðurnar hins vegar, þessir miklu doðrantar píanóbókmennta í lok síðustu aldar (og reyndar fram í byrjun þessarar), hin óspilanlega 3.bók og allt þetta… þær runnu pínu saman eftir smá stund. 2.bókin er kannski best að mínu mati en sú þriðja er öll bara eins og varíasjón á fyrsta kaflanum í fyrstu, nótnarunur í sitthvorri hendi í ófyrirsjáanlegum taktskiptingum frá norður-afríku. Rosalega mikil píanómússík. Voðalega svona fínir tónleikar samt þótt sólópíanistinn Thomas Hell hefði verið óþarflega harður að mínu mati, enda hellaður. Píanódúettinn var miklu betri í tískuvitundinni, tvær gamlar konur með risa-afró-permanent. Þó svo að ég sé rosalega hrifinn af gullaldarstykkjum þessa klassíska tónskálds þá fékk ég þá flugu í höfuðið eftir tónleikana að kannski væri Ligeti samt sem áður U2 nútímatónlistar. Þversmekkur, smekkur skoðanakannana, alflatt. Er það kannski? Það eru kannski bara þessi verk frá og með 1985 sirka sem draga úr ást manns á viðfangsefninu. Það er í rauninni skýrleikinn sem hefur alltaf verið svo áberandi hjá Ligeti, og að halda sig við eina pælingu og klára hana og svona. En þetta píanóhjakkföndur er ekkert spennandi í rauninni, þetta er bara afturhvarf til Ungverska Bartókíska þjóðlagapoppsins en með engum skemmtilegum þjóðlögum.

Written by DBF
mánudagur, 16 júní 2008

Written by Þráinn Hjálmarsson
þriðjudagur, 20 maí 2008
Tónleikar Duo Harpverk í Norrænahúsinu 18. maí 2008 kl. 15:15

Tónleikarnir hófust á 328° eftir Áka. Sjálfspilandi harpa og pínkupága (roto-pága) voru helmingurinn á móti Katie og Frank, þó að leika á sama hljóðfæri, mannlegt sink og tölvusink takast á, skýr kontrapunktur þar á ferð, aldrei lognmolla. Æðislega unnar hugmyndir og frábært verk að mínu mati.

Jónas Tómasson átti annað verkið „Ballet 5“ sem var mjög smekklega samin hendingatónsmíð, hvorki meira né minna. Þessi dómur er sprottinn útfrá þeirri hugmynd um að ég reyni að gera samasem merki við menningarstigið í samfélaginu í dag og athuga hvort að það sé einhver samsvörun á milli þessarar listsköpunar og þorsta samfélagsins. Þetta var tónlist. Fyrirtaks samspil.

PIP kom sér lengra áleiðis í baráttunni við heiminn, með verkinu Dubhghall, sem er geilískt orð sem var sennilega notað um Dani til aðgreiningar frá hinum ljósari norðmönnum og íslendingum, (stendur í efnisskránni). Dubhghall mætti þá líka nota yfir Akureyring, myndi ég halda með fremur einfaldri en þó ekki frumstæðri röksemdarfærslu. Metal-harpan fékk að njóta sín, mætti unaðslegum slagverkshljóðheimi, Hávær bassatromman og risaljónaöskrið og brotna Tam-tamið. Harpan tengd í bassamagnarastæðu í gegnum rússneskan rokkpedal, Harpan hefur aldrei áður verið svona feminísk áður í mínum huga. Engin dýnamík í hljóðstyrk skapaði virkilega fullmótaðan hljóðheim. Tónskáldasmíð

Bára Sigurjónsdóttir átti verkið „Þarna„, verkið einkenndist af alls skyns litbrigðum tónskala, dró eiginlega fram þann galla á hörpunni að einungis sé hægt að hafa 7 tóna innan áttundarinnar. Verkið væri hægt að nota til kennslu á hvernig ætti að skrifa tónlist fyrir hörpu, verkið var samasafn af skölum, skalarnir voru einnig gildishlaðnir hugmyndum um menningarheim. Blíð tónlist.

Úlfar Ingi Haraldsson átti mjög langt verk á tónleikunum, alls kyns skemmtilegir núansar í orkestrasjón. Lifandi rafhljóðin máttu gefa í skyn einhvers konar útópíska upplifun. Verkið var tónlist.

Frank og Katie stóðu sig frábærlega á tónleikunum og ekki skemmdi fyrir skemmtilegt uppklappið, Frank sýndi þar fram á skemmtilega færni á að spila á sög.

Virðingarfyllst
Þráinn Hjá

Written by Páll Ivan Pálsson
sunnudagur, 04 maí 2008
Á tónleikum hörpuleikarans Katie Buckley og slagverksleikarans Frank Aarnink verða meðal annars á dagskrá verk eftir slátrarana geðþekku sem heita eftirfarandi nöfnum: Páll Ivan Pálsson og Áki Ásgeirsson. Um að gera að mæta og jafnvel hlusta. Ó já.

Written by Páll Ivan Pálsson
sunnudagur, 04 maí 2008
Inselhopping eða Eyjastökk, er samvinnuverkefni Egils Sæbjörnssonar og Percusemble Berlin.

Percusemble Berlin bað átta tónskáld frá Írlandi, Berlín og Íslandi að skrifa fyrir sig ný verk árið 2007. Hugmyndin var að skapa umhverfi sem gæti endurskilgreint hinn hefðbundna ramma tónleikahalds og að reyna að færa áhorfendum eitthvað nýtt.

Egill Sæbjörnsson vinnur með umhverfið sem tónleikarnir fara fram í og þar að auki með hreyfingar og athafnir tónlistarmannanna. Hinn sjónræni hluti tónleikanna er ekki hugsaður sem undirleikur, heldur er hlutverk hans að mynda sterkan og sjálfstæðan kontrapúnkt við verk höfundanna og skapa þar með nýja möguleika á túlkun.

Á efnisskránni eru verk eftir írska tónskáldið Ed Bennett, Berlínartónskáldin Jeremy Woodruff og Helmut Zapf og íslensku tónskáldin Úlfar Haraldsson, Atla Heimi Sveinsson og Páll Ivan Pálsson. Í verkum Atla Heimis og Helmuts Zapf leikur Freyja Gunnlaugsdóttir einleik á klarínettu, en verk Atla var samið sérstaklega fyrir Freyju.

Percusemble Berlin er alþjóðlega viðurkenndur slagverkshópur sem sérhæfir sig í flutningi nútímatónlistar. Hópurinn, sem samanstendur af Martin Krause, Bernd Vogel, Prof. Sanja Fister og Hjörleifi Jónssyni, var stofnaður árið 1997 og hefur verið áberandi í tónlistarlífi Berlínarbúa allt frá upphafi. Percusemble Berlin hefur á síðustu tíu árum byggt upp viðamikla efnisskrá, leikið á tónlistarhátíðum um allt Þýskaland (Expo 2000, Musika Viva, Unerhörte Musik, Intersonanzen, Musikbiennale o.s.frv), leikið með hljómsveitum á borð við SWR Orchester í Kaiserslautern og unnið með tónskáldum á borð við Karlheinz Stockhausen, Henrik Strindberg, Georg Katzer og Helmut Öhring, svo að fáir einir séu nefndir. Frekari upplýsingar um Percusemble Berlin er að finna á síðunni www.percusemble.de.

Written by Páll Ivan Pálsson
þriðjudagur, 29 apríl 2008

20:00 – 22:30 Stórtónleikar RAFLOSTS – Möguleikhúsið við Hlemm

Fram koma m.a. hljómsveitirnar Hestbak, Netsky og RAFLOSTI (hljómsveit nemenda á skynjaranámskeiði). Flutt verður tón- og myndlist eftir Áka Ásgeirsson, Harald Karlsson, Hilmar Þórðarson, Jóel Pálsson, Matthías Hemstock, Monika, Pál Ivan Pálsson, Ríkharð H. Friðriksson og Teijo Pellinen.

500 kr aðgangseyrir. Ókeypis fyrir nemendur, kennara, börn og ellilífeyrisþega.

http://raflost.is/

Written by DBF
þriðjudagur, 15 apríl 2008

Samhengid Amp hélt tónleika í tanknum í NYC á laugardaginn 12. apríl. Tónleikarnir vour hluti af tónlistarhátíðinni HiFi New Music Festival sem er búið að vera í gangi síðustu vikuna. Hátíðinn virkar þannig að eitt af litlu New York tónlistar samhengjunum fékk öll hin litlu samspilin til að halda tónleika í sömu vikunni. Ég er hreint ekkert viss um að þetta sé svo góð hugmynd. Öll litlu samspilin halda tónleika hvert á eftir öðru, og maður kemst kannski í mesta lagi á tvenna tónleika. Ég er hrifnari af dreifðari tónleikum. Maður nennir ekki að sitja í lest í 2x 30 mín á hverju kvöldi upp á von og óvon hvað varðar gæði.

Altént, fyrst á efniskránni var dúóið Saxophone efitr meistara Stockhausen. Verkið er svona melodískur stokki með slagverki á móti. Frekar gott bara, eiginlega hressandi stykki miðað við margt annað sem hann skrifaði póst 1975. Næst á efniskránni var svo fiðlu/víólu dúó eftir Reiko Fueting, sem er landflótta þjóðverji sem kennir við MSM. Hljóðfærin henntu hljóðbrotum á milli sín, og notuðu mikið af veikbyggðum tæknum, stykkið var eiginlega akkúrat það sem Áki kallar viðkvæmt. Það sem ég á mest í vandræðum með í tónlist þessa dagana eru brothætt stykki sem eru ekki með sterkar undirstoðir, þannig að í staðin fyrir að veikleikinn vaxi yfir í eitthvað meira (t.d. massífan veikleika), þá bara sytur tónlistin í einhverjum sundurbrotnum fals Feldman heimi en fattar aldrei að það gerist líka eitthvað meira en bara hljóð aðra hverja sekúndu.

Næst voru svo tvö Sciarrino flautuverk, nóg um það.

Næst síðast var víólu sólo eftir Adam Mirza sem reku þetta samhengi og stjórnar líka hátíðinni. Í alla staði venjulegt nútíma sóló stykki, “vel gert” er eiginlega það eina sem ég get sagt, held að það útskýri hvað ég meina.

Að lokum var svo snilldar dúó fyrir saxófón og trommusett eftir Alex Mincek. Ég heyrði stykkið fyrst á Wet-Ink tónleikum í haust (hann rekur það samspil ásamt fleirum). Verkið er svona Bernhard Lang hittir Scratch&Sniff. Lúppur af bæði hreinum tónum og gestúrum, oft með sterkum hrynjanda, og svo hljóð brot sem bráðna saman á milli hjóðfæranna. Flott stykki í alla staði.

Written by Áki Ásgeirsson
mánudagur, 31 mars 2008

SPÁLEIKAR

Miðvikudagskvöld 2. apríl 2008 kl. 20:30 á Kaffi Hljómalind.

Alejandro Castaños
Áki Ásgeirsson
Egill Sæbjörnsson
Goddur
og
Magnús Jensson

lesa tónlist úr kaffibollum áheyrenda.

Ókeypis aðgangur

Written by Þráinn Hjálmarsson
þriðjudagur, 20 maí 2008

Dagana 21 – 30. maí verður hægt að líta við á Dalvík og sjá eitthvað spennandi sem tengist al-list. Nokkrir listamenn koma saman í þeim tilgangi að efla andann á Dalvík. Sjö listamenn koma að verkefninu og þar af tæplega helmingur erlendir listamenn og einn Slátrari, flestir listamennirnir stunda list í tíma og oft í rými, eitthvað virðist ætla að slá á framtakssemi listamannanna vegna hátíðarhalda í bænum tengda söngvakeppni evrópska sjónvarpsstöðva. Samansullið er spennandi, afþreying og list takast á í sama bæjarfélaginu.

Þáttakendur eru: Adeyem Adeniyi Olumegbon, Erla Silfá Þorgrímsdóttir, Eva Rudlinger, Eva Rún Ólafsdóttir, Harpa Dögg Kjartansdóttir, Henri Hutt, Joshua Haringa og Þráinn Hjálmarsson.

Mögulega dokumentasjón gæti komið inn á alnetið

Written by Áki Ásgeirsson
þriðjudagur, 18 mars 2008

Undirritaður var þess heiðurs og ánægju aðnjótandi að vera fulltrúi Íslands á raftónlistarráðstefnunni in-EAR (Nordisk Forum for musikalsk informatik) sem fór fram í bænum Växjö í Svíðþjóð dagana 15. og 16 mars 2008.

Þetta er annað árið sem ráðstefnan er haldin og eru frumkvæðismennirnir þeir Hans Peter Stubbe Teglbjærg, frá Feney vestan Danmerkur, og Hans Parment frá Växjö (sem mætti kalla Vogsjó). Hinn síðarnefndi er kennari við Media Artes stofnunina í Växjö þar sem ráðstefnan fór fram.

Ráðstefnan er hugsuð sem vettvangur fyrir norræna raftónlistarmenn að kynna verkefni sín hver fyrir öðrum. Þarna voru komnir saman 22 þáttakendur sem flestir héldu stutta fyrirlestra. Stemmingin var yfirveguð og þægileg, umhverfið rólegt (byggingin hýsti áður geðsjúkrahús) og maturinn stórkostlegur.

Undirritaður kom ekki nógu tímanlega að hlýða á fyrstu fyrirlestrana og missti því af þeim Harold ME Viuff (DK), Wolfgang Peter (SE), Risto Holpainen (SE) og Hans Peter Stubbe Teglbjærg. Af þessum tónsmiðum vil ég þó nefna sérstaklega Harold ME Viuff sem ég náði að ræða við um verkefni hans. Hann er tónskáld, raflistamaður, kafari, vatnssprengisérfræðingur og gosbrunnagerðarmaður. Á in-EAR kynnti hann nýja þrívíða djúpneðansjávarhljóðupptöku úr kyrrahafinu (8 hljóðnemar í hring, 1 upp og 1 niður á 90 metra dýpi). Fleiri upplýsingar um Harold er að finna á heimasíðu hans: http://viuff.com/

Eftir kaffi kynnti Fredrik Hedelin tónsmíðaforritunarumhverfi sitt sem hann kallar Kimon. Þó ég hafi sökum sænsku ekki skilið Fredrik til fulls, virðist mér kerfi hans vera nokkuð “hefðbundið” umhverfi til algrímskra tónsmíða. Reyndar er það umhugsunarefni hvort það sé yfirleitt eftirsóknarvert að búa til sérhönnuð tónsmíðaforritunarumhverfi þar sem það felur alltaf í sér skilgreiningu á því hvernig tónlistin “ætti að vera”. Það hefur líka sýnt sig að markaðurinn fyrir algrímsk tónlistarforrit er ENGINN, enda hafa skapandi tónlistarforritarar meira gaman af því að forrita sjálfir en að notast við hugmyndir annara um það hvað músík er.

Næstur í röðinni var Peter Tornquist sem er sænskur norðmaður. Hann flutti áhugavert erindi um samband tónskálds og flytjenda í sköpunarferli tónsmíða. Í verkum sínum notast hann mjög svo við umritanir, þýðingar, endurumritanir og þýðingaþýðingar þar sem spuni hljóðfæraleikarana hverfist (eða hverfur) inn í tónsmíðina auk ýmsu “fundnu” efni, myndbrotum og texta sem er “þýddur” yfir í tónlist með hjálp tölvu. Aðferðir Peters vekja mann til hugsunar um stöðu tónskáldsins í nýjum tækniveruleika, vægi flytjenda gagnvart tónskáldi og ímyndina um “listræna meistarann” sem varð til á tímum Beethovens og mun hugsanlega líða undir lok á 21. öldinni.

Um kvöldið voru haldnir tónleikar þar sem Kjell Tore Innervik (NO) lék á fjórðungstónatréspil (sjá http://www.quartertonemarimba.com/ ) verk eftir Ivar Frounberg (NO) sem heitir “Waves and velocity of dawn and dusk”, umritun á verki James Wood, “Elanga N’Kake singing to his craft” frá árinu 1993 og að lokum sínýtt hálfspunaverk eftir Peter Tornquist sem ber titilinn “Q/Carving”. Tónleikarnir voru góðir í heildina (ekki of langir), Kjell Tore lék mjög vel á marimbuna og stjórnaði tölvu af miklum myndarskap.

Besta verkið fannst mér þó vera hið and-skandinavíska, verk bretans James Wood. Aðra tónlist þess tjalla þekki ég ekki og þó flutningur Kjell Tore hafi átt stóran þátt í áhrifakrafti verksins hef ég fullan hug á að kynna mér tónlist James Wood betur. Heimasíða JW: http://www.choroi.demon.co.uk/

Á sunnumorgninum kynnti Ivar Frounberg doktors- og “póstdoktors-“nám í raftónlist við tónlistarháskólann í Oslo auk þess að sýna dæmi um strúktúralíska hugsun í Max-umhverfi, Thomas Sandberg sýndi vefhönnun sína sem er hluti af e.k. “tónlist fyrir alla” verkefni í Danmörku (sjá http://www.thomassandberg.dk) og undirritaður kynnti nokkur verk sín sem notast við rauntímanótnaskrift (nánar tiltekið skjáspunann “kvartett og fluga”, talfall og 356°).

Eftir hádegi talaði Åke Parmerud um nettengingar milli tölva með áherslu á vídeó- og hljóðsendingar og sýndi svo myndbrot úr dansverki sínu, “The Seventh Sense”. Verkið er reyndar nokkuð flott, fimm samtengdar tölvur, hver um sig með tvær myndavélar og skjávarpa, þrír dansarar, samtengd ljósastýringing, sumt í rauntíma, sumt fyrirfram upptekið, bíómyndatónlistartilvitnanir, tekknó og dramatísk fantasía (sjá http://www.youtube.com/watch?v=2Xg4_I4VqmU og http://vids.myspace.com/index.cfm?fuseaction=vids.individual&VideoID=25472680). Verkið var sýnt í Danmörku en sökum flókinnar uppsetningar er óvíst með fleiri sýningar.

Í lokin var framtíð in-EAR ráðstefnunnar rædd. Allir voru sammála um nauðsyn slíkrar ráðstefnu og hugmyndin er að endurtaka leikinn að ári í Vogsjó en jafnvel breyta fyrirkomulaginu í framtíðinni þannig að ráðstefnan færi sig á milli norðurlandanna.

mars 2008, áki ásgeirsson